Sprawy sercowe. Historia serca w jedenastu operacjach

Autor: Thomas Morris

• Szczegółowe informacje
• Informacje dot. wydania

• Przekład: Jolanta Kozak
  Tytuł oryginału:
  Wydawnictwo: Wydawnictwo Literackie
  Data wydania: 2019
  ISBN: 9788308068304
  
• Wydanie: papierowe
  Oprawa: zintegrowana
  Liczba stron: 560

Serce – najgłębsza tajemnica, dom duszy, esencja życia i źródło sił duchowych. Przez tysiące lat pozostawało niedostępne dla medyków zarówno ze względu na kulturowe i religijne tabu, jak i ze względów praktycznych: skoro pacjent miał pozostać żywy, serce nie mogło przestać bić – a jak operować organ pozostający w ciągłym ruchu?

Thomas Morris, ceniony dziennikarz BBC, relacjonując jedenaście przełomowych operacji, opowiada historię kardiochirurgii – dzieje porażek i triumfów, brawury, zazdrości i rywalizacji.

Od 1872 roku i zabiegu wyjęcia igły wbitej przypadkiem w pierś londyńskiego blacharza, poprzez historyczną operację usunięcia odłamka szrapnela z serca żołnierza rannego w Normandii, po hodowlę organów w bioreaktorze i protezy z drukarki 3D – opowiadana przez Thomasa Morrisa historia ludzkiego geniuszu nie jest zamknięta, a ludzkie serce wciąż kryje tajemnice i co najmniej kilka przełomów w kardiochirurgii jest jeszcze przed nami.

Fascynująca historia kardiochirurgii – jak doszło do tego, że „bogowie” zstąpili z piedestału, a dziś leczą wszystkie wrodzone i nabyte wady serca.

Wydarzenia, tak porywająco opisane w tej książce, stymulowały mnie niegdyś do poświęcenia się kardiochirurgii. Dzisiaj – pomimo całego stresu, jaki towarzyszy tej pracy – nie żałuję swojego wyboru.

Gorąco polecam wszystkim Sprawy sercowe Thomasa Morrisa. 

Prof. Andrzej Bochenek, kardiochirurg

Przyprawiające o zawrót głowy dzieje chirurgii serca są równie ważne jak rozwój fizyki jądrowej, komputerów czy rakiet. Thomas Morris nareszcie opowiedział tę historię, jak należy.
„Sunday Times”

Czytając Sprawy sercowe, czytelnik dosłownie zagląda chirurgom przez ramię, więc czasami jest to lektura dla ludzi o naprawdę mocnych nerwach.

Wydawnictwo Literackie, https://www.wydawnictwoliterackie.pl/ksiazka/5004/Sprawy-sercowe---Thomas-Morris

Wydaje mi się, że uprawnioną będzie teza, że w gatunku literatury non-fiction prawdziwy renesans przeżywa literatura medyczna. Czy też raczej związana z medycyną i z historią tej gałęzi nauki. Boom zaczął się chyba od Jürgena Thorwalda i jego serii książek, a o tym, że są to pozycje wzbudzające powszechne zainteresowanie niech świadczy fakt, że Stulecie chirurgów w Polsce miało aż pięć wydań (pierwsze w 1977, a ostatnie w 2008 roku) i fakt, że decydują się na nie wydawnictwa kojarzone raczej z beletrystyką a nie książkami popularnonaukowymi, takie jak: Znak, Literackie, Marginesy… Sprawy sercowe już z okładki mówią do nas, że jest to książka na miarę najlepszych dzieł Jürgena Thorwalda. Tych porównań chyba nie sposób jest dzisiaj uniknąć, ponieważ dla każdego, kto będzie chciał się zmierzyć z historią medycyny wspomniany już autor Ginekologów zawsze będzie punktem odniesienia.

Tytuł książki podpowiada czytelnikom, jaki tok narracji przyjął autor. Będzie to historia trzynastu operacji, których opanowanie pozwoliło leczyć śmiertelne do tej pory choroby i wady serca. Samo serce jako organ jest jedynie tłem dla opowiadania o wybranych procedurach medycznych; tematem książki jest w większym stopniu medycyna aniżeli biologia. Bardziej nauka niż natura. Każda z przedstawionych operacji stanowiła przełom w dziejach kardiologii, każda z nich pozwoliła (i nadal pozwala) ratować życie setkom, o ile nie tysiącom ludzi. Sprawy sercowe mają czytelną i dosyć schematyczną budowę – każdy rozdział jest poświęcony kolejnej operacji kardiologicznej. Poszczególne rozdziały zaczynają się od opisu choroby czy też wady serca, następnie przechodzi do dosyć obszernej (a przy tym zawsze niezwykle ciekawej) i malowniczej dzięki umiejętnej narracji retrospekcji, opisującej jak zmieniał się stan wiedzy medycznej oraz pierwsze i kolejne próby leczenia danej wady aż do krótkiego podsumowania stanu obecnego.

Opisanych w książce operacji jest tylko jedenaście ale z uwagi na ich skomplikowane nazwy, czy raczej skomplikowane nazwy schorzeń, które mają one leczyć, wymienienie wszystkich na jednym wdechu jest dosyć trudne. Oprócz rzeczy tak oczywistych, jak zszywanie ran mechanicznych serca czy też wyciągania ciał obcych z jego jam, Morris opisuje procedury związane z leczeniem niegdyś śmiertelnych chorób: tetralogii Fallota, tętniaków, wszczepiania sztucznych zastawek, wynalezienie płucoserca, wszczepienie rozrusznika serca, rozwarstwienia i koarktacji aorty, przetrwałego przewodu tętniczego, aż do przeszczepu całego mięśnia sercowego. Dosyć obszerny rozdział jest poświęcony zabiegowi cewnikowania naczyń krwionośnych a także o rozwoju robotyki w służbie kardiochirurgii. Nie oznacza to jednak, że narracja skupia się jedynie na technikaliach, choć samo w sobie jest to fascynujące. Morris przybliża również czytelnikom interesujące i zaskakujące anegdoty. Równie często związane z pracą kardiologów i chirurgów, jak też ich samych. Czy nie jest zaskakującym i zabawnym fakt, że jedna z pierwszych działających(!) wersji płucoserca została skonstruowana na bazie maszyny mleczarskiej? Czy nie jest czymś niezwykłym, że jeden z kardiochirurgów, któremu ta dziedzina nauki zawdzięcza bardzo dużo był fascynatem mechanizmów zegarowych i w swojej pracy osiągnął sukcesy ponieważ traktował serce jak taki właśnie mechanizm?

Z książki dziennikarza BBC dowiemy się nie tylko wielu informacji o fizjologii ludzkiej oraz o epizodach z życia lekarzy; Thomas Morris opisuje również etyczne problemy, z którymi medycyna musiała się zmierzyć podczas lat swojego rozwoju. Największe kontrowersje wiązały się – jak można się domyśleć – z prowadzeniem badań na zwierzętach. Gdyby nie przeprowadzono tysięcy operacji na zwierzętach, kardiochirurgia byłaby na zdecydowanie niższy poziomie – nie podejmę się spekulacji dotyczącej tego, na jak niskim.

Sprawy sercowe to książka z całą pewnością godna uwagi; sięgnąć po nią powinni nie tylko fascynaci, czy też osoby na co dzień związane (w mniejszym bądź większym stopniu) z medycyną. Sądzę, że będzie to ciekawa propozycja z gatunku literatury popularnonaukowej dla każdej osoby, która ma w sobie choć trochę dociekliwości. Zachęcam.